Расул билан Набийнинг фарқи нимада?

Кўпроқ китоб ўқиш керак. Бу маъно баён этилган китобни чиқарганимизга бир неча йиллар бўлди... Узуқ-юлуқ саволлар билан кишида илм ҳосил бўлмайди. Тартибли ва керакли илмни олиш учун китоб ўқиш лозим.

НАБИЙ ВА РАСУЛ ОРАСИДАГИ ФАРҚ

Набий ва Расул орасидаги фарқ ҳақида бир неча фикрлар зикр қилинган:

1. Аллоҳ кимга осмондан хабар берса-ю, ўша хабарни бошқаларга етказишни амр қилса, ўша одам Набий ва Расулдир. Аммо бошқаларга етказишни амр қилмаса, Расул эмас, Набий бўлади.

Хулоса шуки, Расул ўзига келган хабарни ўзгаларга етказишга амр қилингандир. Набий эса бунга амр қилинмаган. У ўзига келган хабарни бошқаларга етказадими, етказмайдими, барибир.

2. Расул умумий бўлиб, фаришталардан ҳам, башардан ҳам бўлаверади. Аллоҳ таоло Қуръонда:

إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ

«Албатта у (Қуръон) карамли расулнинг сўзидир» (Таквир сураси, 19-оят), деганда Жаброил алайҳиссаломни ирода қилган.

حَتَّىٰ إِذَا جَاءَتْهُمْ رُسُلُنَا يَتَوَفَّوْنَهُمْ

 «Бизнинг элчиларимиз келиб, уларнинг жонларини олаётиб…» (Аъроф сураси, 37-оят), деганда ҳам фаришталарни ирода қилган.

3. Расул янги шариат билан келади. Набий янги шариат билан келмайди. Балки олдинги шариатга амал қилади ва ўзгаларни ҳам ўшанга амал қилишга чақиради.

Ушбу мавзуда яна бир қўшимча маълумот ва мулоҳазани зикр қилиб ўтишга тўғри келади. Қуръони Каримда «Расул» ва «Набий» сўзлари кўп келади. Жумладан, бу икки сўз Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга нисбатан ҳам ишлатилади. Аммо ушбу сўзларнинг ишлатилишида нозик маънолар борлиги мулоҳаза қилинади.

Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга нисбатан «Набий» сўзи ўттиз марта атрофида ишлатилган бўлса, асосан ўзаро инсоний алоқалар, никоҳ, мерос ва ўлжа бўлиш каби масалаларда қўлланган.

Бинобарин, бу икки сўзни таржима қилишда ҳам шунга эътибор бермоғимиз лозим бўлади. Иложи бўлса «Расул»ни баъзан пайғамбар деб таржима қилсак ҳам, «Набий»ни таржима қилмай, ўз ўрнида қолдирганимиз маъқул бўлади.

Валлоҳу аълам.